Cevizin Yaprağı Dal Arasında

Ceviz, cevizgiller familyasından kışın yaprağını döken ağaçlar grubundandır. Yaprakları aromatik kokulu, gövdesi sert ve dayanıklıdır. Türkiye’de cevizin çok uzun yaşadığı ve Afyonun Şuhut ilçesinde bulunan bir cevizinde 200 yaşında olduğu tahmin edilmektedir.

Ceviz ağacının anavatanı Orta Anadolu ve Hazar Denizi civarıdır. Yunanistan, İtalya, Fransa, İngiltere ve Güney Amerika’ya yayılmıştır. Ülkemizin her yerinde olmakla beraber daha çok Antalya, Hatay ve Karaman’da yetişmektedir.

Ceviz, Romalılar için doğurganlığı temsil ederdi. Bu sebeple Romalılar gelin ve damadın üzerine ceviz serperlerdi.

Bununla birlikte günümüzde halen devam etmekte olan bazı batıl inançlar vardır; İtalya’da ceviz ağacının “cadılar ağacı” olarak bilinip altında uyunmaması gerektiği inancı vardır, birçok yörede de ceviz ağacının tekin olmadığına ve bu ağacın altında uyumanın uğursuzluk getirdiğine inanılır.

Bektaşi’nin biri ceviz ağacının altına oturmuş, dinleniyormuş. Bir ara bostandaki kabaklara ve ağacın üzerindeki cevizlere bakarak düşüncelere dalmış. Kendi kendine “Ceviz ağacı kocaman, meyvesi küçücük, koskoca kabak ise incecik bir sapın ucunda yetişiyor. Yâ Rabbi, ne acayip işin var. Şu kabağın bu ağaçta, cevizin de bu otun ucunda olması gerekmez miydi?” diye mırıldanırken ağaçtan kafasına bir ceviz düşmüş. Bektâşî hemen tövbe etmiş: “Estağfurullah Yâ Rabbi. Maazallah kabak ağaçta yetişseydi benim hâlim ne olurdu?” demiş.

Hem Bektâşî Fıkrası hem de Nasreddin Hoca Latîfesi olarak anlatılan bu hikâyede aklın yetersizliği anlatılmaktadır.

CEVİZİN FAYDALARI

• Ceviz sağlıklı yağlar, lifler, vitaminler ve mineraller içerir. Yüksek oranda antioksidan aktivitesine sahiptir.
• İç cevizin etrafını saran zar, E vitamini deposudur.
• Yemekte yenen ceviz kötü kolesterol oksidatif hasarını önler.
• Ceviz, omega-3 yağı açısından da diğer kabuklu kuruyemişlerden önemli ölçüde daha yüksek değeri vardır.
• Ceviz yemenin meme, prostat ve de bazı kanser türlerine tutulma riskini azalttığı söylenmektedir.

Yıllardan beri iç cevizin şeklinin beyine benzediği için “Beynin yemeği” denilmektedir. Bu benzerlik tesadüfi olsa da ceviz E vitamini içerdiğinden beyin sağlığının korunmada önemli rol oynadığı belirlenmiştir. Diğer taraftan cevizin

insan vücuduna faydalarının yanı sıra gövdesinin mobilya sektöründe yapraklarının boya ve ilaç sanayiinde kullanıldığı göz ardı edilemez.

Ceviz orta çağ İngiltere’sinde ve Antik Yunan’da akıl hastalarının tedavisinde kullanılmıştır.

NASA roket uçlarındaki ısı yalıtımını sağlamak amacıyla toz haline getirilmiş ceviz kabukları kullanmaktadır.

CEVİZİN ZARARLARI

Ceviz ağacı yaşamı boyunca atmosfere bazı gazlar salgılar. Salgıladığı bu gazlar (melatonin) sonucunda insanların üzerinde uyku hali yaratır. Bu sebeple bir ceviz ağacının altında dinlemek daha çok uykunuzun gelmesine sebep olacaktır. Aynı zamanda ceviz ağacının salgıladığı sülfür gazı, ozon tabakasının onarımını sağlamaya yardımcı olur

Ölçülü yenilen cevizin bilinen bir zararı yoktur. Ancak yenen, içilen her şeyde olduğu gibi cevizin de bazı kişilerde aşırı kullanımının şişmanlık, obezite gibi rahatsızlıklara sebep olduğu bilinmektedir

İlaçların aşırı dozda kullanılmasının vücutta bir tarafı yaparken başka bir tarafı bozduğu bilinmektedir.

Görkemli gövdesi, yaprakları, kabuğu ve vitamin dolu meyvesiyle, adına yazılan şiirlerle söylenen şarkılar türkülerle belli bir gurura sahip olan ceviz gölgesinde oturmayı dinlenmeye yasaklamıştır!

CEVİZLE İLGİLİ OLAN

Cevizin yaprağı dal arasında
Güzeli severler bağ arasında
Üç beş güzel bir araya gelmişler
Benim sevdiceğim yok arasında…

diye devam eden popüler şarkı yanında, “Ceviz oynamaya mı geldin odama” ve Kemaliye’nin eğin havası olan, zaman zaman sevgili arkadaşım Ali Metin Yavuz’un ablalarının köy gecelerinde söylediği “BÜYÜK CEVİZİN DİBİ” gibi eserler türküler bulunmaktadır.

Dünyada yüzlerce ceviz çeşidinin olduğu ülkemizde yetişen cevizin çok kaliteli ve belli bir ihracat potansiyeline sahip olduğunu, hatta kıymetinden dolayı(!) cevizin Kahramanmaraş’ta tek tek sayılarak satıldığını söylemek isteriz.